Trakt św.Wojciecha – Park Oruński – ul.Okopowa
Za węzłem UE wjeżdżamy na Trakt św.Wojciecha.Ulica rozpoczyna się w Śródmieściu i biegnie przez dzielnice administracyjną Orunia – Św. Wojciech – Lipce , aż do granicy z Pruszczem Gd. Długość ul. – ok 8 km. Droga prowadzi m.in.do Pruszcza Gd.,Tczewa ,Malborka.Dawniej była to główna droga kupiecka Via merkatorum – bardzo ważny szlak handlowy. Nazwana na cześć czeskiego biskupa Wojciecha ,który w 997 roku udając się z misją chryst. Prusów ,zatrzymał się w Gdańsku, gdzie ochrzcił miejscową ludność .W zachod.części dz.Orunia znajduje się wzniesienie,tzw.Wzgórze św.Wojciecha o wys.65 m n.p.m., gdzie biskup czeski odprawiał msze. Jest tam kaplica z XV w.,gdzie na scianach umieszczone freski ze scenami z życia św.Wojciecha.
Kościół św.Trójcy – po lew.str.
Póżnogotycka świątynia z pocz.XVI w.,franciszkańska, z kaplicą św.Anny i klasztorem,na terenie którego obecnie znajduje sie Muzeum Narodowe w Gdańsku. Po reformacji w XVI w.znajdowało sie tu Gimnazjum Akademickie.
Po lew.str. 2 Urzędy – Marszałkowski Woj- wa Pomorskiego i Pomorski Urząd Woj-zki.
Budynki powstały w latach 30- ch XX w. i również pełnili funkcje admistracyjną.
Dalej po lew.str. Budynek Gimnazjum Polskiego WMG ( 1920-1939)
W miejscu poniemieckich koszar,w l.30-ch XX w. powstało Gimnazjum Polskie im.J.Piłsudskiego Macierzy Szkolnej.Szkoła prywatna i droga ( 20 gd.guldenów za miesiąc nauki).Większa połowa uczniów – dzieci pol.urzędników.Ulica przy gimnazjum nosi imię ost.dyrektora szkoły Jana Augustyńskiego.W pokoju na terenie szkolnym mieszkała pol.pisarka St.Przybyszewska.
Bastion św.Gertrudy po lew.str.
Bastion XVII w.projekt.Ant.Obberghena,broniący Gdańsk od str.Żuław.
Pod nami linia kolejowa. Kolej żelazna dotarła do Gd.w 1852 r.Po wojnie ,w l.50 – ch pojawiła w Gd. zelektryfikowana linia SKM.
Po praw.pozostałość wieży ewang.k.Zbawiciela z XVII w.
Dzielica Orunia leży na granicy 2 mezoregionów Pojezierza Kaszubskiego i Żuław Gdańskich. Depresja tu dochodzi do 0,3 m p.p.m. Orunia po raz I pojawiła się w dok.w 1338 r.,kiedy wielki mistrz zakonu krzyżackiego Winrich von Kniprode nadał prawo lokacyjne chełmińskie , a komtur gd.nadał wieś nad rzeczką Oranią 3 braciom. Orunia już w XVI w.była dużą i bogatą wsią. Słynęła z pięknych ogrodów .Gdańscy patrycjuszy budowali tu swoje rezydencje.W 1933 r.Orunia została włączona w granice adm.Gdańska.
Po praw. str. póżnobarok. k. św. Ignacego Loyoli, pojezuicki z I poł.XVIII w., nazwany na cz.założyciela Zakonu Jezuitów.Świątynia halowa 3-nawowa.Obok zabyt.drewn.dzwonnica z 1777r. Na przylegającym do kościoła terenie znajdowało się w XVIII w Kollegium Jezuickie,gdzie pobierał nauki autor tekstu pol.hymnu Józef Wybicki oraz opat Jacek Rybiński. Zabytk.bydynek po praw.str.od kościoła był 6 lat temu odremontowany.Obecnie mieszka tu metropolita gd.
Po lew.str. neogot.kościół pod wezw.św.Jana Bosko,wdł.projektu Carola Schinkla.Wewnątrz znajduje sie wspołczes.ołtarz Wawrzyńca Sampa.
Po lew.str.z pocz.XX w.budynek Drukarni, gdzie w okresie WMG były drukowane polskie czasopisma.
Po praw.str.wjazd do Parku Oruńskiego o pow.19 ha.Połozony jest w pradolinie, gdzie płynie Potok Oruński. Powstał w tym miejscu pod .koniec XVI w ogród i dworek myśliwski,należący do rajcy gd. W XVII w.teren należał kolejno i do rodz.Schachmannów i Zierinbergow,którzy nadali ogrodowi cechy parkowe.Powstały 2 stawy duży i mały.Widoczne są malownicze morenowe wzniesienia,które mają swoje nazwy-Pieciu Braci od str.połud.parku i od str.pn. – Góra Łez i Góra Gliniana.W rezydencji na terenie parku w 1698 r nocował August II Mocny.W 1734 r podczas oblęz.Gd.ros.wojskami, tu znajdowała sie kwatera ros.marszałka Munnicha ( Minich),gdzie został podpisany akt kapitulacji.W XVIII w.na terenie parku gd.botanik,członek Tow-wa Przyrodniczego ,Gotfryd Reyger zalożył ogród botaniczny.Chodowano tu ananasy,owoce cytrusowe i kawę.Po lew.budynek Dworku Orunskiego ,po wojnie Dom Starcow ,obecnie przedszkole nr 9.Na terenie parku miesci sie Centrum Tatarow RP,pomnik Tatara RP,budynek stajni,lodownia z XVII w.
Od 1999 r Dolina parku Orunskiego została objęta ochroną.W parku rosną buki XIX w,dęby,lipy,nad stawami wierzby płaczące.
Przez cały Trakt św.Wojciecha będzie nam towarzyszył po pr.str.Kanał Raduni. Jego dł.13,5 km. Inwestycja XIV w.zakonu krzyż. Bierze pocz.ze Starej Raduni w Pruszczu Gd.i uchodzi do Motławy w Śródmieściu.Kanał dostarczał wodę pitną do zamku krz. i do Gdanska,słuzył jako napęd dla W.Młyna.Wody kanału napełniały fosy.Nad kanałem powstawały tartaki,młyny,kuznie.W ok.dzis.Targu Rakowego znajdował się kunszt wodny.Nad kanałem 27 mostów kołowych,26 kładek,4 jazy i 2 wodospady.
W lipcu 2001 r.po ulewnym deszczu,kanał Raduni przerwał wał w 5 miejscach .Orunia została kompletnie zalana .Po powodzi cz domow nie nadawala sie do remontu,cz. mieszkanców Oruni straciła cały dorobek zycia.
Pomennonicki dom podcieniowy z 1600 tzw.Lwi Dworek,najstarszy na Pomorzu.9 filarów.
Ul.Okopowa została utworzona w miejscu zlikwidowanych z k.XIX w.wałów i bastionów nowożytnich.Są tu urzędy,budynek mieszkalny,Komenda Policji w Gdańsku – z I poł..XX w.Prezydium Policji przed wojną,obecnie ABW.Dawny Bank Rzeszy,ob.Bank Narodowy Polski.Te budynki po naszej praw.str.
Po lew.str.plac budowy.Do końca tego roku ma postac kompleks handl-usł.Forum ( 220 lokali,9-ekranowe kino Helios,parking na 1100 m) Szac.koszt inw.800 mln zl.
Brama Wyżynna
II pol.XVI w projekt ar-ra W.van den Blocke. Z triadą herbowa i sentencjami w j.łac. Brama Wyżynna otwiera Drogę Królewską.
Targ Sienny obok Rakowy.Skrzyżowanie Hucisko.Po lew.str.Nowy Ratusz – bud.z pocz.XX w siedziba Rady Miasta Gd.W okresie WMG siedziba wysokich Komisarzy Ligi Narodów.Podczas II WŚ siedziba NSDAP,po wojnie siedziba PZPR. Znajdował sie tu klub Żak,zrzeszający artystów amatorów.W klubie zaczynał swoja karierę pol.muzyk Cz.Niemen.
Po lew.budynek PKP w stylu gd.renesansu 1900 r.Wieża została wkomponowana w 1903 r,była rowniez wieżą ciśnień.
W trakcie budowy nowy hotel Central Hotel.
Po.lew.str.k.św.Elżbiety gotyc.z XV w.Po wojnie odbudowali pallotyni i przyjęli go.